De zoektocht van Astrid
Hoe Wegwijs in Gedrag begon
Wat is er toch met gedrag van leerlingen? Waardoor is dat de belangrijkste reden voor het bieden van extra ondersteuning? En waarom leidt die extra ondersteuning vaak niet tot genoeg vermindering van het ‘moeilijke’ gedrag, maar juist tot een verwijzing naar speciaal onderwijs? Deze vragen en nog veel meer speelden lange tijd door Astrids hoofd. In deze blog vertelt Astrid, initiatiefnemer van Wegwijs in Gedrag, hoe verwondering, nieuwsgierigheid en zorgen haar dreven om te graven naar hoe het zit.
Na vele gesprekken met onderwijsprofessionals, ouders en leerlingen, en na het doorspitten van de literatuur, begon ik het steeds beter te begrijpen. De woorden van leraren en intern begeleiders echoën nog steeds in mijn hoofd: al die mooie adviezen van experts, al die cursussen over autisme en ADHD, al die labels… Het lijkt niet te leiden tot concrete handvatten voor leraren in de klas, zodat het goed gaat met een leerling, zodat de leerling kan en wil leren. De verhalen van leerlingen die ondanks alle inspanningen van leraren en ouders alleen maar worstelden, waarbij het leren steeds moeizamer leek te gaan, maakten dat ik me afvroeg: kan dit niet beter?
Consortium en onderzoek
Dit was het begin van mijn zoektocht. Ik wil dat leraren zich gesteund voelen, dat zij weten hoe ze leerlingen met ‘moeilijk’ gedrag beter kunnen ondersteunen.
Na veel wetenschappelijke artikelen te hebben gelezen en geschreven en na veel gesprekken te hebben gevoerd heb ik samen met jeugdpsychiater prof. Dr. Wouter Staal een consortium opgericht. Samen met onderzoekers van Oberon en de samenwerkingsverbanden Passend Onderwijs Noord-Kennemerland en IJmond hebben we een onderzoeksaanvraag ingediend bij het Nationaal Regieorgaan Onderwijsonderzoek (NRO). En zo gaaf! Deze werd gehonoreerd! Zo konden we echt van start gaan. 😊
Dit promotieonderzoek is mijn grootste vrijetijdsbesteding geworden, met een inspirerend promotieteam van verschillende disciplines: jeugdpsychiatrie – prof. Dr. Wouter Staal, neuropedagogiek – prof. Dr. Hanna Swaab, en jeugd- en opvoedhulp – lector dr. Marion van Hattum.
In 2023 hebben we ons onderzoek bij het NRO afgerond met een rapport getiteld ‘Perspectiefwisseling van leerkrachten in het omgaan met leerlinggedrag’. Momenteel werk ik aan het derde artikel voor mijn promotieonderzoek.
Van onderzoek naar praktijk
Ons onderzoek is een praktijkonderzoek met grote betrokkenheid van scholen. Op basis van onderzoek, praktijkervaringen en vakinhoudelijke kennis hebben we de leergang Wegwijs in Gedrag ontwikkeld en getest waarmee leraren leren om een meervoudig perspectief in te nemen. Want nu weten we dat het draait om het echt zien en begrijpen van de leerling in zijn totale situatie, iets wat we vaak over het hoofd zien. We bekijken de leerling allemaal door onze eigen gekleurde bril. En laten we eerlijk zijn, wie beweert dit niet te doen, heeft waarschijnlijk al een blinde vlek.
We hebben geleerd dat het nemen van een meervoudig perspectief werkt. Leraren voelen zich beter toegerust, hebben meer inzicht in hun eigen gedrag en ervaren meer ruimte om samen met de leerling, ouders en andere betrokkenen te ontdekken wat de leerling nodig heeft en hoe de situatie aangepast kan worden, in plaats van de leerling aan te passen aan de situatie.
Lees onze andere verhalen op deze site en volg onze LinkedIn-pagina om van onze inzichten en ontwikkelingen op de hoogte te blijven!
Astrid Ottenheym-Vliegen